SIP (Session Initiation Protocol), jest to protokół (standard) w telefonii VoIP umożliwiający zestawianie połączenia pomiędzy jednym lub wieloma użytkownikami sieci IP, PSTN lub ISDN. Z pośród obecnie stosowanych protokołów, SIP jest protokołem dominującym, wypierając stopniowo protokół H.323.

SIP jest odpowiedzialny za kwestie sygnalizacyjne w sieci i wymianę komunikatów pomiędzy urządzeniami i sieciami, a więc za prawidłowe zestawianie i rozłączanie połączenia, za przesyłanie w sieci sygnałów np. dzwonienia lub zajętości. Ponadto protokół ten jest nośnikiem dla pakietów danych, w których zakodowany jest głos lub inne informacje multimedialne, przenoszonych za pośrednictwem protokołu transportowego RTP (Real-time Transport Protocol).

Protokół SIP ma wiele wspólnych cech z protokołem HTTP, dzięki czemu jego integracja z infrastrukturą będącą podbudową dla sieci Internet jest o wiele lepsza niż innych protokołów. SIP korzysta i jest wspierany przez system DNS i wykorzystuje do adresacji podobne znaczniki jak standardy web lub poczty elektronicznej. Domyślnym portem jest dla niego port 5060, który musi być otwarty w urządzeniach sieciowych i firewall.

Aby połączenia (sesje) użytkowników telefonii VoIP wspieranej przez protokół SIP mogły być realizowane, niezbędna jest do tego odpowiednia infrastruktura składająca się z serwerów przechowujących dane o użytkownikach, nadzorujących gotowość i status użytkowników do nawiązywania połączeń oraz podtrzymujących nawiązane połączenia. Dzięki takiej budowie sieci, każdy użytkownik korzystający z protokołu SIP, może dowolnie zmieniać swoją lokalizację, mając możliwość nawiązywania połączeń z dowolnego miejsca gdzie ma dostęp do Internetu.

Po nawiązaniu połączenia, SIP jest cały czas aktywny, przez co możliwe jest bieżące aktualizowanie informacji pomiędzy użytkownikami połączenia o parametrach tego połączenia, używanych adresach IP, jak również możliwe jest podłączenie nowych użytkowników i utworzenie telekonferencji.